Ortopedi ve Travmatoloji

Ortopedi ve Travmatoloji, kas-iskelet sisteminin hastalıkları, yaralanmaları ve deformitelerinin tanı, tedavi ve önlenmesiyle ilgilenen tıp dalıdır. Ortopedi genellikle doğuştan veya gelişimsel olan hastalıklar ve deformitelerle ilgilenirken, travmatoloji daha çok kazalar, spor yaralanmaları ve travmalar sonucu oluşan durumlarla ilgilenmektedir. Bu iki alan çoğunlukla bir arada çalışır ve ortak hastalık ve yaralanmaları kapsar.

İçindekiler:

• Ortapedi ve Travmatoloji Nedir?
• Ortapedi ve Travmatoloji Hangi Hastalıklara Bakar?
• Ortapedi ve Travmatolojide Kullanılan Tanı ve Yöntemleri Nelerdir?
• Ortapedi ve Travmatolojide Kullanılan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
• Ortopedi ve Travmatoloji Hastalıkları Neden Olur?
• Ortopedi ve Travmatolojide Yapılan Tetkikler Nelerdir?
• Sonuç:

Ortapedi ve Travmatoloji Nedir?

Ortopedi ve Travmatoloji, kas-iskelet sistemi hastalıkları, yaralanmaları ve deformitelerinin tanı, tedavi ve önlenmesiyle ilgilenen bir tıp dalıdır. Bu alanda uzmanlaşmış doktorlara ortopedist veya ortopedi ve travmatoloji uzmanı denir.

Ortopedi

Kas-iskelet sistemi ile ilgili doğuştan veya sonradan gelişen hastalıkların, deformitelerin ve anormalliklerin tanı ve tedavisiyle ilgilenmektedir. Sonuç olarak Ortopedi uzmanları kemikler, eklemler, kaslar, bağlar, tendonlar ve sinirlerle ilgili hastalıkları tedavi eder.

Travmatoloji

Travmatoloji ise daha çok kaza, spor yaralanmaları ve diğer travmalar sonucu oluşan akut yaralanmalarla ilgilenmektedir. Ortopedi ve Travmatoloji uzmanları, kırıklar, çıkıklar, yumuşak doku yaralanmaları ve diğer travmatik yaralanmaların tedavisinde uzmanlaşmıştır.

Ortapedi ve Travmatoloji Hangi Hastalıklara Bakar?

Kemik ve Eklem Hastalıkları

1. Kırıklar ve Çıkıklar: Kemik kırıkları, eklem çıkıkları.
2. Artritler: Osteoartrit (kireçlenme), romatoid artrit, gut artriti.
3. Osteoporoz: Kemik erimesi ve buna bağlı kırıklar.

Omurga Hastalıkları

1. Disk Hernisi (Fıtık): Bel ve boyun fıtığı.
2. Skolyoz: Omurganın yana eğrilmesi.
3. Kifoz: Omurganın öne doğru eğrilmesi.
4. Spondilolistezis: Omurga kayması.
5. Spinal Stenoz: Omurilik kanalının daralması.

Doğuştan Gelen Deformiteler

1. Kalça Displazisi: Doğuştan kalça çıkığı.
2. Pes Ekinovarus (Çarpık Ayak): Doğuştan ayak deformitesi.
3. Skolyoz: Doğuştan omurga eğriliği.

Spor Yaralanmaları

1. Menisküs Yırtıkları: Diz ekleminde menisküsün yırtılması.
2. Bağ Yaralanmaları: Ön çapraz bağ, arka çapraz bağ ve yan bağ yaralanmaları.
3. Tendon Yaralanmaları: Tendon yırtıkları ve iltihaplanmaları.

Yumuşak Doku Hastalıkları

1. Tendinit: Tendon iltihaplanmaları.
2. Bursit: Bursaların iltihaplanması.
3. Kas Yırtıkları ve Gerilmeleri: Kas ve tendon yaralanmaları.

Travma Sonrası Deformiteler ve Komplikasyonlar

1. Yanlış Kaynamış Kırıklar: Kırıkların yanlış kaynaması sonucu oluşan deformiteler.
2. Osteomiyelit: Kemik enfeksiyonları.

Tümörler ve Enfeksiyonlar

1. Kemik ve Yumuşak Doku Tümörleri: Benign ve malign tümörler.
2. Septik Artrit: Eklem enfeksiyonları.

Eklem Deformiteleri ve Dejeneratif Hastalıklar

1. Kalça ve Diz Protezleri: İleri derecede eklem kireçlenmesi ve eklem deformiteleri.
2. Omuz, Dirsek ve Ayak Bileği Protezleri: Diğer eklem problemleri.

Nörolojik Kökenli Ortopedik Problemler

1. Serebral Palsi: Kas ve iskelet sistemini etkileyen nörolojik bir hastalık.
2. Polio Sekelleri: Polio hastalığı sonrası gelişen deformiteler.

Bu hastalık ve durumların tedavisinde ortopedi ve travmatoloji uzmanları, cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler kullanır. Bundan dolayı tedavi yöntemleri arasında fizik tedavi, ilaç tedavisi, enjeksiyonlar, ortopedik cihazlar (ortez ve protezler) ve cerrahi müdahaleler yer alır.

Ortapedi ve Travmatolojide Kullanılan Tanı ve Yöntemleri Nelerdir?

Tanı Yöntemleri

1. Fizik Muayene: Doktorun hastanın şikayetlerini dinleyip fiziksel inceleme yapması.
2. Radyografi (Röntgen): Kemiklerin ve eklemlerin görüntülenmesi için yaygın olarak kullanılmaktadır.
3. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Yumuşak dokuların, bağların, tendonların ve kasların detaylı görüntülenmesi için kullanılmaktadır.
4. Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kemiklerin ve eklemlerin daha detaylı görüntülenmesi için kullanılmaktadır.
5. Ultrasonografi: Yumuşak doku ve eklem içi yapılarının incelenmesi için kullanılmaktadır.
6. Kemik Sintigrafisi: Kemik hastalıklarının ve tümörlerin tespiti için radyoaktif maddeler kullanılarak yapılan bir görüntüleme yöntemi.
7. Artroskopi: Eklem içi yapıların incelenmesi ve tedavi edilmesi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntem.
8. Laboratuvar Testleri: Kan testleri, idrar testleri ve diğer biyokimyasal testler ile enfeksiyonlar, inflamatuar hastalıklar ve diğer sistemik hastalıkların değerlendirilmesi.

Tedavi Yöntemleri

1. İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, antiinflamatuar ilaçlar, kas gevşeticiler ve enfeksiyonlar için antibiyotikler.
2. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Kasların güçlendirilmesi, hareket kabiliyetinin artırılması ve ağrının azaltılması için egzersiz programları.
3. Ortez ve Protezler: Destekleyici cihazlar ve yapay eklem veya uzuvlar.
4. Enjeksiyon Tedavileri:
   • Steroid Enjeksiyonları: İnflamasyonu azaltmak için eklem içine steroid enjeksiyonları.
   • Hiyalüronik Asit Enjeksiyonları: Eklemlerdeki kayganlığı artırmak veya ağrıyı azaltmak için kullanılmaktadır.
   • Hidrojel enjeksiyonu : poliakrilamid maddesinden elde edilen enjeksiyonlar eklem içine enjekte edilir.
5. Cerrahi Tedavi:
   • Açık Cerrahi: Kırıkların, çıkıkların, tümörlerin ve diğer ciddi ortopedik problemlerin tedavisi.
   • Minimal İnvaziv Cerrahi: Küçük kesilerle yapılan cerrahi müdahaleler.
   • Artroskopik Cerrahi: Küçük kesilerle eklem içi problemleri teşhis ve tedavi etmek için kullanılan minimal invaziv bir yöntem.
   • Protez Cerrahisi: Hasar görmüş eklemlerin değiştirilmesi (kalça, diz, omuz protezleri).
   • Kemik Greftleri: Kırıkların tedavisinde veya kemik kaybının olduğu durumlarda kemik grefti kullanımı.
6. Manuel Terapi: Manuel tekniklerle eklem ve kaslardaki sorunların giderilmesi.
7. Elektroterapi: Ağrıyı azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için elektriksel uyarılar kullanılması.

Bu yöntemler, hastanın durumuna, hastalığın veya yaralanmanın ciddiyetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre seçilir ve uygulanmaktadır.

Ortapedi ve Travmatolojide Kullanılan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ortopedi ve Travmatoloji alanında kullanılan tedavi yöntemleri, hastanın durumuna, hastalığın veya yaralanmanın ciddiyetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. İşte bu alanda yaygın olarak kullanılan tedavi yöntemleri:

1. İlaç Tedavisi

• Ağrı Kesiciler: Ağrının hafifletilmesi için kullanılmaktadır (örn. parasetamol, ibuprofen).
• Anti-inflamatuar İlaçlar: İltihap ve ağrıyı azaltmak için kullanılmaktadır (örn. NSAID’ler).
• Kas Gevşeticiler: Kas spazmlarını hafifletmek için kullanılmaktadır.
• Antibiyotikler: Enfeksiyonların tedavisi için kullanılmaktadır.

2. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

• Egzersiz Programları: Kasların güçlendirilmesi, hareket kabiliyetinin artırılması ve ağrının azaltılması için kişiye özel egzersiz programları.
• Manuel Terapi: Fizik tedavi uzmanları tarafından uygulanan manuel tekniklerle eklem ve kaslardaki sorunların giderilmesi.
• Elektroterapi: Ağrıyı azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için elektriksel uyarılar kullanılması.

3. Ortez ve Protezler

• Ortezler: Destekleyici cihazlar, ateller ve ortezler ile kas-iskelet sistemi desteklemektedir ve stabilize edilmektedir.
• Protezler: Amputasyon sonrası veya ciddi eklem hasarlarında yapay uzuvlar veya eklemler kullanılmaktadır.

4. Enjeksiyon Tedavileri

• Steroid Enjeksiyonları: İnflamasyonu azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için eklem veya yumuşak dokuya steroid enjeksiyonları.
• Hiyalüronik Asit Enjeksiyonları: Eklemlerdeki kayganlığı artırmak ve ağrıyı azaltmak için kullanılmaktadır.
• Hidrojel Enjeksiyonları: Poliakrilamid maddesinden elde edilmiş enjeksiyonlar eklem içine enjekte edilir.
• Proloterapi: Hasar görmüş bağ ve tendonların iyileşmesini teşvik etmek için irritan bir solüsyon enjeksiyonu.

5. Cerrahi Tedavi

• Açık Cerrahi: Kırıklar, çıkıklar, tümörler ve diğer ciddi ortopedik problemlerin tedavisi.
• Minimal İnvaziv Cerrahi: Küçük kesilerle yapılan cerrahi müdahaleler.
• Artroskopik Cerrahi: Küçük kesilerle eklem içi problemleri teşhis ve tedavi etmek için kullanılan minimal invaziv bir yöntem.
• Protez Cerrahisi: Hasar görmüş eklemlerin yapay eklemlerle değiştirilmesi (kalça, diz, omuz protezleri).
• Kemik Greftleri: Kırıkların tedavisinde veya kemik kaybının olduğu durumlarda kemik grefti kullanımı.
• Düzeltici Osteotomiler: Kemik deformitelerinin düzeltilmesi için kemiklerin kesilip yeniden hizalanması.

6. Diğer Tedavi Yöntemleri

• Radyofrekans Ablasyon: Kronik ağrı tedavisinde sinirlerin radyofrekans enerjisi ile ablasyonu.
• Şok Dalga Tedavisi (ESWT): Tendinit ve diğer yumuşak doku sorunlarının tedavisinde yüksek enerjili ses dalgaları kullanımı.

Bu tedavi yöntemleri, hastanın spesifik ihtiyaçlarına göre seçilir ve uygulanmaktadır. Hastaların tedavi sürecinde multidisipliner bir yaklaşımla, ortopedi uzmanları, fizyoterapistler, rehabilitasyon uzmanları ve diğer sağlık profesyonelleri birlikte çalışır.

Ortopedi ve Travmatoloji Hastalıkları Neden Olur?

1. Travmalar ve Yaralanmalar

• Kazalar: Trafik kazaları, düşmeler ve iş kazaları gibi durumlar kemik kırıklarına, çıkıklara ve yumuşak doku yaralanmalarına neden olabilmektedir.
• Spor Yaralanmaları: Ani ve yoğun fiziksel aktiviteler sırasında meydana gelen burkulmalar, kas ve tendon yırtıkları, bağ yaralanmaları.

2. Dejeneratif Hastalıklar

• Osteoartrit (Kireçlenme): Eklem kıkırdağının aşınması ve yıpranması sonucu oluşan eklem ağrısı ve sertlik.
• Osteoporoz: Kemik yoğunluğunun azalması ve kırılganlığının artması, genellikle yaşlanma ile ilişkilidir.

3. Genetik ve Doğuştan Gelen Faktörler

• Doğuştan Gelen Deformiteler: Kalça displazisi, çarpık ayak (pes ekinovarus) gibi doğuştan gelen ortopedik sorunlar.
• Genetik Hastalıklar: Skolyoz, osteogenesis imperfecta gibi genetik yatkınlık sonucu ortaya çıkan hastalıklar.

4. Enfeksiyonlar

• Osteomiyelit: Kemik enfeksiyonları.
• Septik Artrit: Eklem enfeksiyonları.

5. İnflamatuar Hastalıklar

• Romatoid Artrit: Otoimmün bir hastalık olup eklemlerde kronik inflamasyona neden olur.
• Gut: Ürik asit kristallerinin eklemlerde birikmesi sonucu oluşan ağrılı artrit.

6. Tümörler ve Kanserler

• Kemik Tümörleri: Hem benign (iyi huylu) hem de malign (kötü huylu) tümörler kemiklerde veya yumuşak dokularda oluşabilmektedir.
• Metastatik Kanserler: Vücudun diğer bölgelerinden kemiklere yayılan kanserler.

7. Nörolojik Faktörler

• Serebral Palsi: Beynin kas kontrolünü etkileyen doğuştan gelen veya erken çocukluk döneminde oluşan bir durum.
• Polio: Poliomyelit sonrası gelişen kas ve iskelet sistemi deformiteleri.

8. Yaşlanma ve Yaşam Tarzı Faktörleri

• Sedanter Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği kas ve eklem problemlerine yol açabilmektedir.
• Kötü Beslenme: Yetersiz beslenme kemik sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.
• Sigara ve Alkol Kullanımı: Kemik sağlığını olumsuz etkileyen faktörlerdir.
• Obezite: Fazla kilo eklemlere ekstra yük bindirir ve osteoartrit riskini artırır.

9. Yapısal Bozukluklar ve Mekanik Sorunlar

• Duruş Bozuklukları: Uzun süreli kötü duruş ve ergonomik olmayan çalışma koşulları.
• Tekrarlayan Hareketler: Özellikle belirli meslek gruplarında görülen tekrarlayan hareketler sonucu oluşan kas-iskelet problemleri (örneğin, tenisçi dirseği).

Ortopedi ve Travmatolojide Yapılan Tetkikler Nelerdir?

1. Görüntüleme Tetkikleri

• Radyografi (Röntgen): Kemiklerin ve eklemlerin görüntülenmesi için kullanılmaktadır Kırıklar, çıkıklar, eklem dejenerasyonu ve diğer kemik anormalliklerini tespit etmek için yaygın olarak kullanılmaktadır
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Yumuşak dokuların, bağların, tendonların, kasların ve sinirlerin detaylı görüntülenmesi için kullanılmaktadır. Menisküs yırtıkları, bağ yaralanmaları, kas yırtıkları ve disk hernisi gibi durumların teşhisinde kullanılmaktadır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kemiklerin ve eklemlerin daha detaylı görüntülenmesi için kullanılmaktadır.. Karmaşık kırıklar, omurga problemleri ve kemik tümörlerinin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.
• Ultrasonografi: Yumuşak dokuların, kasların, tendonların ve eklem içi yapıların incelenmesi için kullanılmaktadır. Tendinit, bursit ve yumuşak doku yaralanmalarının teşhisinde kullanılmaktadır.
• Kemik Sintigrafisi: Kemiklerin fonksiyonel görüntülenmesini sağlar. Kemik enfeksiyonları, tümörler, kırıklar ve diğer kemik hastalıklarının tespitinde kullanılmaktadır.
• Artroskopi: Eklem içi yapıların incelenmesi ve tedavi edilmesi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntem. Eklem içi problemleri doğrudan görüntülemek ve gerekirse tedavi etmek için kullanılmaktadır.

2. Laboratuvar Tetkikleri

• Kan Testleri: Enfeksiyonlar, inflamatuar hastalıklar ve diğer sistemik hastalıkların değerlendirilmesi için kullanılmaktadır. Kan testleri, romatoid artrit, lupus, gut ve diğer otoimmün hastalıkların teşhisinde yardımcı olabilmektedir.
• İdrar Testleri: Böbrek fonksiyonları ve metabolik hastalıkların değerlendirilmesi için kullanılmaktadır.
• Eklem Sıvısı Analizi: Eklem içinden alınan sıvının laboratuvar analizleri. Enfeksiyon, kristal artropati (örneğin, gut) ve diğer eklem hastalıklarının teşhisinde kullanılmaktadır.

3. Fonksiyonel ve Klinik Testler

• Fizik Muayene: Doktorun hastanın şikayetlerini dinleyip fiziksel inceleme yapması. Eklemlerin hareket açıklığı, kas gücü, refleksler ve diğer klinik belirtiler değerlendirilmektedir.
• Gait Analizi: Yürüme analizi, hastanın yürüyüşü sırasında vücut hareketlerini ve basınç dağılımını incelemek için kullanılır. Özellikle spor yaralanmaları, çocuk ortopedisi ve nörolojik hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır.
• Elektromiyografi (EMG): Kasların elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Sinir ve kas hastalıklarının teşhisinde kullanılır.
• Sinir İletim Çalışmaları: Sinirlerin iletim hızını ve fonksiyonunu ölçer. Sinir sıkışmaları, sinir yaralanmaları ve nöropatilerin değerlendirilmesinde kullanılır.

4. Diğer Tetkikler

• Densitometri (Kemik Yoğunluğu Ölçümü): Kemik yoğunluğunu ölçmek için kullanılır. Osteoporoz teşhisinde yaygın olarak kullanılır.
• Biopsi: Kemik veya yumuşak dokudan örnek alınarak patolojik inceleme yapılması. Tümörlerin ve diğer anormal dokuların teşhisinde kullanılır.

Bu tetkikler, ortopedi ve travmatoloji hastalıklarının doğru bir şekilde teşhis edilmesi ve uygun tedavi planlarının oluşturulması için kullanılır. Her hastanın durumu ve ihtiyaçları farklı olduğundan, kullanılacak tetkikler de buna göre belirlenir.

Sonuç:

Ortopedi ve Travmatoloji uzmanları cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemlerle hastaların tedavi edilmesini sağlar. Tedavi yöntemleri arasında fizik tedavi, ilaç tedavisi, enjeksiyonlar, cerrahi müdahaleler ve ortopedik cihazlar (örn. ortez, protez) yer alır.