Fıtık patlaması bel fıtığının şiddetli olduğu, diskin yerinden çıkarak sinirlere baskı yaptığı bel fıtığı vakaları için kullanılmaktadır. Aslında patlamadan kast edilen şey diskin dışarıya, omuriliğe doğru kaymasıdır. Kayma çok şiddetli olduğunda diğer bir ifadeyle disk tamamen yerinden çıktığında bel fıtığı patlaması olarak adlandırılmaktadır. Fıtık patlamasında açığa çıkan disk sinirleri sıkıştırdığı için ağrı çok şiddetlidir ve genellikle aniden ortaya çıkar. Kişinin yaşamını çekilmez hale getirir. Hasta hareket etmekte, ayakta durmakta çok zorlanabilmektedir. Ağrı belden kalçaya ve bacaklara doğru yayılabilmektedir.
İçindekiler:
- Bel Fıtığı Patlaması Nedir?
- Bel Fıtığı Patlaması Belirtileri Nelerdir?
- Fıtık Patlaması Neden Kaynaklanır?
- Patlayan Bel Fıtığı İyileşir mi?
- Fıtık Patlaması Nasıl Tedavi Edilir?
- Sonuç:
Bel Fıtığı Patlaması Nedir?
Bel fıtığı ameliyatı olmadan önce, fizik tedavi, ilaç tedavisi ve bel egzersizleri gibi ameliyatsız bel fıtığı tedavisi yöntemleri değerlendirilmelidr.Bel fıtığı lomber bölgede bulunan disklerin spinal kanal dediğimiz omurilik sinirlerinin geçtiği bölgeye taşması ve bu sinir köklerini sıkıştırmasıdır. Fıtık ameliyatında kanala taşmış ve sinir basısı yapan disk dokusu temizlenmektedir. Hasar görmüş bu disk dokusu ameliyatla alındığında omurilik sinirleri baskıdan kurtulmaktadır ve bel fıtığı tedavisi tamamlanmış olmaktadır. Bel fıtığı ameliyatı kapalı veya açık olarak yapılabilmektedir. Tek seviye fıtıklarda sadece fıtık dokusu temizlenirken çok seviye fıtıklarda omurgaya vidalama işlemi eklemek gerekebilmektedir. Hangi ameliyat tekniği kullanılacağı hasta özelinde değerlendirilmelidir.
Bel Fıtığı Patlaması Belirtileri Nelerdir?
Bel Ağrısı:
- Ani ve şiddetli bel ağrısı, en yaygın belirtidir.
- Ağrı genellikle hareketle kötüleşir ve dinlenme ile hafifler.
Bacaklara Yayılan Ağrı (Siyatik):
- Ağrı, belden kalça ve bacaklara doğru yayılabilmektedir.
- Bu ağrı, genellikle tek taraflıdır ve sinir sıkışması nedeniyle oluşur.
Uyuşma ve Karıncalanma:
- Etkilenen sinirlerin yol boyunca bacaklarda ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissedilebilmektedir.
- Bu his, genellikle belden başlayıp bacaklara ve ayaklara kadar inebilmektedir.
Kas Güçsüzlüğü:
- Bacaklarda ve ayaklarda güçsüzlük hissi oluşabilmektedir.
- Bu, yürüme veya ayakta durma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırabilmektedir.
Refleks Kaybı:
- Etkilenen sinir yollarında reflekslerde azalma veya kayıp olabilmektedir.
- Bu durum, doktor muayenesi sırasında yapılan refleks testleri ile belirlenebilmektedir.
Yürüme Zorluğu:
- Ağrı ve güçsüzlük nedeniyle yürümekte zorluk yaşanabilmektedir.
- Uzun süre ayakta durmak veya oturmak zor olabilmektedir.
Bağırsak ve Mesane Kontrolünde Sorunlar (Nadir ve acil bir durum):
- Eğer patlamış disk omuriliğe ciddi baskı yapıyorsa, bağırsak ve mesane kontrolünde kayıp gibi ciddi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.
- Bu durum, “kauda ekina sendromu” olarak bilinir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Fıtık Patlaması Neden Kaynaklanır?
Bel fıtığı patlaması, genellikle disk üzerinde aşırı baskı veya travma sonucu ortaya çıkar. Bu durum, disk içindeki jelatinimsi çekirdeğin dışarıya sızmasına veya yırtılmasına neden olur. İşte bel fıtığı patlamasının yaygın nedenleri:
1. Yaşlanma ve Dejenerasyon
- Disk Dejenerasyonu: Yaşlandıkça, omurgadaki diskler su içeriğini kaybeder ve daha az esnek hale gelir. Bu durum, disklerin yırtılma veya yerinden kayma riskini artırır.
- Doğal Aşınma ve Yıpranma: Günlük aktiviteler ve doğal hareketler, disklerde zamanla aşınma ve yıpranmaya neden olabilmektedir.
2. Travma ve Yaralanmalar
- Ağır Kaldırma: Yanlış kaldırma teknikleri veya ağır nesnelerin sıkça kaldırılması, disklerde aşırı baskıya neden olabilmektedir.
- Ani ve Yanlış Hareketler: Ani ve kontrolsüz hareketler, omurgada ani baskı değişikliklerine yol açabilmektedir.
- Düşme veya Kaza: Bel bölgesine alınan darbeler veya düşmeler, disklerin yerinden kaymasına neden olabilmektedir.
3. Genetik Faktörler
- Aile Geçmişi: Bel fıtığı veya omurga sorunlarına yatkınlık genetik olabilmektedir. Ailede benzer sorunlar yaşayan bireylerin bel fıtığı riski daha yüksek olabilmektedir.
4. Fiziksel Durum ve Aktivite Düzeyi
- Fiziksel İnaktivite: Düzenli egzersiz yapmamak ve hareketsiz bir yaşam tarzı, bel kaslarının zayıflamasına ve omurgaya daha fazla yük binmesine neden olabilmektedir.
- Aşırı Fiziksel Aktivite: Profesyonel sporcular veya ağır fiziksel işlerde çalışan kişilerde diskler aşırı yüklenme sonucu yıpranabilmektedir.
5. Kötü Duruş ve Ergonomi
- Kötü Oturma ve Ayakta Durma Alışkanlıkları: Yanlış duruş, omurgaya ve diskler üzerine aşırı baskı uygulayabilmektedir.
- Ergonomik Olmayan Çalışma Koşulları: Uygun olmayan çalışma koşulları, uzun süre aynı pozisyonda kalma gibi durumlar bel fıtığı riskini artırabilmektedir.
6. Fazla Kilo ve Obezite
- Aşırı Kilo: Fazla kilo, omurgaya ekstra yük bindirir ve disklerde daha fazla baskı oluşmasına neden olabilmektedir.
7. Sigara Kullanımı
- Sigara: Sigara içmek, disklerin beslenmesini ve iyileşmesini olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca, sigara içenlerde disk dejenerasyonu riski daha yüksektir.
Patlayan Bel Fıtığı İyileşir mi?
Patlayan bel fıtığının (rüptüre disk) iyileşip iyileşmemesi, fıtığın ciddiyetine, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan tedaviye bağlıdır. Çoğu durumda, uygun tedavi ve bakım ile iyileşme mümkündür. İşte patlayan bel fıtığının iyileşme süreci ve olasılıkları hakkında bazı bilgiler:
İyileşme Süreci
- Konservatif Tedavi (Cerrahi Olmayan Tedavi)
- Dinlenme ve Aktivitelerin Kısıtlanması: Etkilenen bölgenin iyileşmesi için kısa süreli dinlenme önemlidir, ancak uzun süre hareketsiz kalmak kasların zayıflamasına yol açabilmektedir.
- Fizik Tedavi: Özellikle sırt ve karın kaslarını güçlendiren egzersizler, ağrıyı azaltmada ve omurgayı desteklemede yardımcı olabilmektedir.
- İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, antiinflamatuar ilaçlar ve kas gevşeticiler, ağrıyı ve iltihabı azaltabilmektedir.
- Epidural Steroid Enjeksiyonları: Enflamasyonu ve ağrıyı azaltmak için doğrudan sinir köklerine steroid enjeksiyonu yapılabilmektedir.
- Cerrahi Müdahale
- Diskektomi: Patlamış diskin çıkarılması ameliyatıdır. Eğer konservatif tedavilere rağmen ağrı ve nörolojik semptomlar devam ederse, cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
- Mikrodiskektomi: Daha az invaziv bir prosedürdür ve genellikle daha hızlı iyileşme süreci sunar.
İyileşme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Düzenli Egzersiz: Bel kaslarını güçlendirmek ve esnekliği artırmak için düzenli egzersiz yapmak önemlidir.
- Doğru Duruş: Otururken, ayakta dururken ve ağır nesneleri kaldırırken doğru duruş tekniklerini kullanmak gerekir.
- Ergonomik Düzenlemeler: Çalışma ve uyuma alanlarını ergonomik hale getirmek, omurga sağlığını korumaya yardımcı olabilmektedir.
- Sağlıklı Yaşam Tarzı: Dengeli beslenme, kilo kontrolü ve sigaradan kaçınma gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları, iyileşme sürecini destekleyebilmektedir.
Süresi
- Kısa Vadeli İyileşme: Konservatif tedavilerle, birçok insan birkaç hafta içinde rahatlama hisseder. Ancak, tamamen iyileşme birkaç ay sürebilmektedir.
- Uzun Vadeli İyileşme: Cerrahi müdahale gerektiren vakalarda, ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişir. Genellikle, hastalar ameliyat sonrası birkaç hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir, ancak tam iyileşme birkaç ayı bulabilir.
Fıtık Patlaması Nasıl Tedavi Edilir?
Cerrahi Tedavi
Konservatif tedavilere yanıt vermeyen veya ciddi nörolojik semptomlar gösteren hastalar için cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi tedavi seçenekleri şunlardır:
- Diskektomi
- Patlamış diskin bir kısmının veya tamamının çıkarılmasıdır.
- Açık cerrahi veya minimal invaziv teknikler kullanılarak yapılabilir.
- Mikrodiskektomi
- Daha az invaziv bir prosedürdür ve genellikle daha hızlı iyileşme süreci sunar.
- Küçük bir kesiden yapılan cerrahi müdahaledir.
- Laminektomi
- Omurganın bir kısmının (lamina) çıkarılmasıdır. Bu, sinir köklerine daha fazla alan sağlar.
Sonuç:
Patlayan bel fıtığı uygun tedavi ve bakım ile büyük ölçüde iyileşebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile birçok hasta ağrılarından kurtulur ve normal aktivitelerine dönebilir. Ancak her hasta farklıdır ve tedavi süreci bireysel ihtiyaçlara göre şekillendirilmelidir. Bu nedenle, bel fıtığı patlaması yaşayan bireylerin bir sağlık profesyoneli ile düzenli olarak iletişim halinde olmaları önemlidir.