Günümüzde bel fıtığı ameliyatsız tedavi denilince akla bel fıtığı nokta atışı tedavisi gelmektedir. Bacağa vuran lomber radiküler ağrı önemli bir halk sağlığı sorunudur. Mesleki engelliğin en önemli sebeplerindendir. Lomber radiküler ağrı yani bacağa vuran siyatik ağrının en sık nedeni yıpranmış disk seviyesinin fıtıklaşıp bacağa giden sinire baskı yapmasıdır. Ağrının nedeni fıtığın sinir köküne baskısı ve fıtık materyalin sinir üzerinde yaptığı lokal inflamatuar yanıttır. Buradaki enflamasyon materyalleri sinir üzerini tahriş ederek, sinirde ödem oluşmasına neden olur. Böylece belden bacağa yansıyan radiküler ağrıya neden olur. Lomber radiküler ağrının tedavisi konservatif, minimal invazif ve cerrahidir. Cerrahi bütün tedaviler başarısız olduğunda en son düşünülen tedavi yöntemidir. Minimal invazif tedavi yöntemleri giderek artmaktadır. Bel fıtığı nokta atışı tedavisi transforaminal epidural enfeksiyon denilen minimal invazif bir yöntemdir.
Bel fıtığı nokta atışı tedavisi nedir?
Diğer adları transforaminal epidural enjeksiyon ve selektif dal bloğudur. Görüntüleme altında altında sinirin sıkıştığı fıtık bölgesine steroid ve lokal anestezi verilmesidir. Diğer ameliyatsız tedavi yöntemlerinden farklı olarak doğrudan problemin olduğu bölgeyi hedeflemektedir. Böylece daha az ilaç miktarı ile başarılı sonuçlar almak mümkündür. Bu yöntemde sinirin çıktığı bölgeye iğnenin ulaşması çok önemlidir. Bunu için hastanın omurga görüntüsünü çeşitli açılardan çekilmesini sağlayan skopiye ihtiyaç vardır. Hedeflenen bölgeye iğne ucu ne kadar yakın olursa tedavinin başarısı artar. Bu yöntem sinir baskısı olan çok tercih edilmektedir. Sinire baskı olmayan hastalarda ağrı varsa tercih edilir. Bel fıtığı nokta atışı tedavisinde yapılan enjeksiyon ile siniri üzerindeki ödemin geçmesini, fıtığın küçülmesini sağlar. Steroid fıtık materyali içindeki kolajen bağlarını koparak vücut tarafından emilmesini sağlar. Buraya göç eden fibroblastların fıtık dokusunun daha da sertleşmesini engeller.
Tedavi nasıl etki eder?
Transforaminal epidural enjeksiyon yönteminde bilinen adıyla nokta atışı tedavisi sıkışmış olan sinir bölgesine enjeksiyon yapılıp rahatlamasını sağlamaktır. Bel fıtığı olan hastalarda sinir üzerinde ağrı ödem olduğunda çevre kaslar kasılarak disk üzerine daha çok baskı olacaktır. Böyle bir durumda fıtığın sinir üzerinde baskısı daha çok olacaktır. Bu durumdan dolayı ağrı çok olacağından kas spazmı daha çok olacaktır. Bu bölgede iyileşmeyi bozan yeterli kan akımını kısıtlayan bir kısır döngü olacaktır. Ağrının bu şekilde 3 hafta – 3 aydan uzun sürmesi beynin ağrı hafızasının yerleşmesine neden olacaktır. Bu tedavide tedavi ne kadar erken yapılırsa tedaviden hızlı sonuç almak mümkündür.
Bel fıtığı nokta atışı tedavisinde sıkışmış sinir bölgesine yapılan ilaçlar sinirdeki ağrının azalmasını ödemin çözülmesini ve fıtığın zaman içinde küçülmesini sağlamaktadır. Kas spazmı azaldığında fıtık üzerindeki baskı da azalacaktır. İşlem sonrası hastaların ağrısı hemen kesilmektedir. Bazen ağrı olabilir. Bu normal bir durumdur. İlaçların etkisi 3. günden sonra artmaya başlayacaktır. İyileşme 3. hafta – 6 hafta arasında olacaktır. İşlem ne kadar başarılı olsa bile hastalara da önemli sorumluluklar düşmektedir. Zorlayıcı şikayetleri artırıcı aktivitelerden uzak durmaları gerekmektedir. Bunun yanında kontrollerine zamanında gelmeleri ve önerilen egzersizleri düzenli yapmaları gerekmektedir.
Ameliyatsız tedavi nasıl yapılmaktadır?
Bel fıtığı nokta atışı tedavisine karar verilmeden önce hasta detaylı değerlendirilmelidir. Hastanın muayenesi çok önemlidir. Yakın zamanda çekilmiş film ve emar görüntüleri olmalıdır. Hastanın yapılan muayenesi ve emar görüntüleri uyumlu mu? Hastanın klinik bulguları EMAR uyumlu olmayabilir. Böyle durumlarda EMG istenebilir. Böylece şikayetlerin fıtığa bağlı olup olmadığı ortaya çıkabilir. Hastada bir kaç seviyede fıtık olabilir. Şikayetlerin hangi fıtığa bağlı olduğu tespit edilmelidir. Bel fıtığı nokta tedavisinden aynı işlemde bir fıtık bölgesine müdehalle edilebilir. Bunun yanında diğer tedavi yöntemleri olan robotik lazer, radyofrekans ağrı tedavileri ile kombine edilebilir.
Nokta atışı tedavisi hasta sedye üzerinde yüz yatarken bel bölgesi boyanıp örtülür. Skopi görüntüleme ile foraminal bölgeye engelsiz ulaşacak açıda görüntüler alınır. En uygun açıda görüntü alındığında omurga üzerinde iskoç köpeğine benzeyen bir görüntü ortaya çıkar. İşkoç köpeğinin boyunun alt kısmı sinirin omurga kanalını terketiği bölgedir. Bu bölge hedeflendiğinde iğne skopide nokta şeklinde görülecektir. Nokta atışı tedavisi denilmesinin sebebi budur. Lokal anestezi altında İğne bu düzlemde hedefe ilerletilir. Diğer görüntü açılarından iğne ucunun nerede olduğu teyit edilir. Bu bölgeye 1 cc lik ilaç karışımı verilerek işlem tamamlanır. İşlem sonrası hasta 1 saat dinlendikten sonra normal yaşamına devam edebilir. Buraya verilen ilaçlar zamanla etki edeceğinden zorlayıcı ve yorucu aktivitelerden uzak durmaları gerekir.
Bel fıtığı nokta atışı tedavisinin zararı var mı?
Bel fıtığı nokta atışı tedavisi yan etkisi minimaldir. Çok düşük oranda enfeksiyon riski bulunmaktadır. Yapılan işlem sinir üzerindeki ödemi çözerek sinirin rahatlamasını sağlamaktadır. Uygun görüntüleme ve teknikle yapıldığında neredeyse yan etkisi yoktur.